dekop

Informatie site

Acupunctuur

Shiatsu

Energetische geneeswijzen

Jan Reinders

Pagina voor therapeuten

Autonome invloeden, instincten, placebo, nocebo

De afgelopen decennia behandelde mensen op basis van de kennis van de Chinese geneeswijze, waarbij ik tevens onder mijn handen voelde wat er met de energieën onder mijn handen gebeurde. Ik vond dan niet alleen bevestiging dat het merendeel van de theorieën van deze geneeswijze kloppen; ontdekte ik diverse mechanismen die verklaarden waarom de klacht ging escaleren, of verbeteren.

In dit artikel wil ik beschrijven welke factoren een rol spelen,

Autonome invloeden op de energiecirculatie

Net als vele fysieke processen binnen het lichaam (ademen, bloedcirculatie, regulering van hormonen, enzymen) speelt de circulatie van Qi zich af binnen autonome processen. Oorzaak-gevolg. Actie-reactie. Vaste patronen en voorspelbare patronen.
De veranderingen, bijstellingen van de gebeurtenissen op Qi-niveau kunnen we o.a. (mede) verklaren vanuit de principes van yin en yang en de vijf elementen. Op fysiek niveau zien we bv. bij de regeling van de temperatuur dat tegelijkertijd op het gebied van verwarmen en koelen continue bijstellingen plaats vinden. Binnen de toelaatbare marges verloop dat proces binnen een gezond lichaam perfect. De flow van de Qi heeft dezelfde eigenschappen. Het levende wezen zorgt dat afwijkingen regelmatig bijgesteld worden en streeft naar de optimale stroming van de levens-energieën. Als er afwijkingen ontstaan, probeert het lichaam dit bij te stellen. Ontstaat ergens een volte, het lichaam zal deze sneller door laten stromen. Ook een zal een gebied met minder Qi aangevuld worden. Helaas zijn er ook mechanismen, met een autonoom karakter, die de processen kunnen verstoren.

Indien een extreme volte van Qi ontstaan is, ontstaat er een actie om deze volte vast te zetten (te blokkeren). Ook extreme leegtes van Qi worden gefixeerd.

Reduceren van de afwijking kan leiden tot herstel van de normale Qi-circulatie. Een lichaam kan zelf ook tot herstel komen. Bijvoorbeeld: iemand heeft migraine, een extreme volte van energie (Qi) in het hoofd, die o.a. leidt tot remming van de elektrische functies in het brein. Na twee dagen is het systeem zo uitgeput, dat het de fixatie niet meer in stand kan houden, waardoor de volte weg stroomt.

Reduceren van voltes/ leegtes kan heel goed bewerkstelligd worden met een acupunctuurnaald. Indien de punt van de naald zich bevindt in de kern van de volte/leegte, kan het lichaam de afwijking niet of nauwelijks vasthouden. Wel zal het lichaam trachten een naald in rust uit te schakelen. Naaldmanipulaties kunnen dit voorkomen.
De werking van dry-needling is in veel situaties te verklaren doordat o.a. voltes van Qi gesedeerd worden door een acupunctuurnaald te prikken in een AhShipunt. Acupunctuur richt zich naast de AhShipunten tevens op het totale verloop/ afvoer van de Qi via meridianen en specifieke functie van acupunctuurpunten.

Eén van de belangrijkste mechanismen die het lichaam hanteert om Qi te fixeren is het gebruik van spierspanning. Gewrichten op spanning zetten is manier om veel Qi te fixeren Door het skelet stroomt veel energie; fixeren van gewrichten is een actie die leidt tot het “gewenste” resultaat. Veel klachten, als pijn en belemmeringen in het bewegingsapparaat, ontstaan door reacties van het lichaam op de extreme voltes/leegtes. Fysieke behandeling van de spieren heeft een beperkt succes. Het is een besluit van het lichaam om de spieren te spannen.
Reduceren van de volte (of voeden van de leegte) zorgt dat “het besluit” ongedaan gemaakt wordt. Acupunctuur helpt daarbij. Een andere vorm is, de hersencellen die verantwoordelijk zijn voor de reactie belemmeren in hun actie (onderzoek in Liverpool).

Tijdens het reduceren van de voltes blijft een lichaam tegenwerken, tot een 'grenswaarde' bereikt is. Vanaf dat moment gaat het lichaam zelf over tot het oplossen van de onbalans. Zo kan het voor komen dat in het eerste half uur van een behandeling een volte langzaam verminderd en de patiënt onaangename reacties heeft en daarna ontstaat meer ontspanning en werkt het lichaam mee om in 5 minuten het probleem op te lossen. Ooit zei een patiënt, in de vierde behandeling, tegen mij: “Waarom heb je in de vorige behandelingen niet gedaan wat je vandaag doet?”. De vierde behandeling was nauwelijks anders dan die daarvoor; de eerste 3 behandelingen kon ik met veel moeite de berg beetje bij beetje en met tegenwerking, verkleinen. In de vierde behandeling kwam de afwijking onder de grenswaarde en koos het lichaam zelf (ook) voor correctie.

De grenswaarde van de keuze circuleren of blokkeren ligt niet altijd op hetzelfde niveau. Is er een volte van zuivere energie, dan is een lichaam eerder geneigd om tot correctie over te gaan, dan als er onzuivere componenten zijn. Het lichaam is minder snel geneigd een afwijkende energie te laten stromen. Ladingen ontstaan door een ziekte, kwetsuur, emoties, of externe pathogene Qi kunnen hardnekkig zijn; pas als bijna de gehele lading geëlimineerd is, wordt de grenswaarde van de zelfcorrectie bereikt. De psyche kan ook invloed hebben op de bovengenoemde processen.

De invloed van het bewustzijn op belemmerende factoren

Tijdens behandelingen ervaar ik dat een energiestroom door een lichaam opeens kan veranderen. De reden kan zichtbaar zijn; iemand kruist de armen of benen, of gaat spieren spannen. Fysieke handelingen die de Qi-circulatie belemmeren. Het onderbewustzijn zet vaak aan tot remmende maatregelen. Ik maak dan duidelijk wat hij/zij aan het doen is.
De circulatie van Qi kan echter ook veranderen zonder enige fysieke reactie. Meestal vraag ik dan waar hij/zij aan denkt. Het kan heel verhelderend zijn. Een positieve gedachte die meteen leidt tot een betere Qi circulatie, of een negatieve gedachte die er voor zorgt dat acuut de rem aangetrokken wordt, wat de Qi-circulatie betreft. Het kan gaan om een emotionele ervaring en ook om ervaringen m.b.t. de behandeling Een twijfel die wegvalt, of toeneemt, enz.. Een belangrijke factor is het denken aan de klacht. Vanuit het bewustzijn worden gedachten, meningen, beweringen opgevangen door het onderbewustzijn. In het onderbewustzijn bevinden zich sturende elementen die de Qi-circulatie beïnvloeden en (daarmee) ook het fysieke lichaam. Dit deel van het onderbewustzijn reageert instinctief!

Het Nocebo-effect

Het placebo-effect is volgens de geneeskunde een bekend verschijnsel. Ook komt men tegen dat gedachten een negatief effect kunnen hebben op de gezondheid. Beiden worden gezien als een psychologisch effect. Al snel wordt een link gelegd naar een psychische oorzaak van een aandoening. Ik zie beiden als een gebrekkige en vaak onjuiste communicatie met het onderbewustzijn, met verergering of verbetering van de klacht tot gevolg.

Denk je, “Ik heb pijn aan mijn elleboog”, dan wordt dat binnen het onderbewustzijn geïnterpreteerd als een waarschuwingssignaal; het baasje vertelt me dat het daar niet deugt. Als reactie daarop wordt een veiligheidsmaatregel genomen; in het betreffende gebied wordt de Qi-circulatie geremd, of zelfs geblokkeerd. Remt de Qi-circulatie, dan wordt ook de celstofwisseling geremd. De instinctieve reactie past bij tijdelijke acute veiligheidsactie, maar vindt ook plaats bij aandoeningen van langere duur. Een beleving van pijnsignaal van een geringe irritatie bij de elleboog kan leiden tot remmingen van de circulatie in dat gebied, die er toe leiden dat de irritatie verergert. Er ontstaat een vicieuze cirkel, naarmate de pijn meer aanwezig is geeft het onderbewustzijn opdracht het gebied meer te 'beveiligen'. Het is dus geen psychische factor die tot die tenniselleboog leidt, maar het verkeerd begrepen signaal, dat leidt tot de verkeerde reactie. Veel aandoeningen, kwetsuren, etc. zijn onderhevig aan die dit mechanisme.

Weten dat het onderbewustzijn onze gangbare taal en gedachten anders interpreteert en dat dit tot ongewenste accenten kan leiden bij aandoeningen, kun je je afvragen welke boodschap moet ik dan geven aan deze laag. We moeten de communicatie optimaliseren. Vraag je af wat wenselijk is op de plek van de aandoening. Is er een kwetsuur, dan is dit gebied doorgaans gebaat bij een optimale circulatie, waardoor herstel plaats kan vinden. Zeg tegen het lichaam (denk): verbeter/optimaliseer de circulatie in het aangedane gebied. Moeten bacteriën bestreden worden, kan gedacht worden aan optimaliseren van de circulatie en activeren van de afweer en indien nodig, afvoer van afvalstoffen.

Het Placebo-effect

Vanuit mijn ervaringen is het placebo-effect geen psychologische zaak, maar een andere communicatie met het onderbewustzijn. Een patiënt die een placebo-medicijn slikt, zal mogelijk denken dat dit medicijn het probleem oplost. Deze boodschap wordt door het onderbewustzijn opgevangen en leidt tot de (onbewuste) conclusie dat er minder gefocust hoeft te worden op het probleemgebied. Het effect is dat de circulatie en andere processen verbeteren en de klachten verminderen. De aandoening is dus geen psychische kwestie. Er was sprake van een belemmerende factor (“nocebo-effect”). De gedachte dat het medicijn werkt, wordt gunstig (maar ook niet juist) geïnterpreteerd door het onderbewustzijn en heeft een positief effect. Uitgaande van de gedachtegang dat het placebo-effect ook te maken heeft met de gebrekkige communicatie tussen bewustzijn en onderbewustzijn, kan ik concluderen dat er geen placebo-effect ontstaat als er geen nocebo-effect actief is. Het zelfherstellend vermogen wordt minder belemmerd, waardoor herstel op kan treden.

Omgaan met instincten

Sinds de oertijd heeft ons bewustzijn een enorme ontwikkeling doorgemaakt. In de huidige samenleving heerst te sterk het idee dat we zelfbewuste en zelfbepalende wezens zijn. We hebben minder oog voor het onderbewustzijn. Zijn de onderbewuste lagen ook geëvolueerd, of reageren die nog ongeveer op eenzelfde level als ze 50.000 jaar geleden deden? Vanuit het bewustzijn kunnen we logisch en verstandelijk problemen benaderen. Hoe doet het onderbewustzijn dat? Als een onderbewust deel instinctief reageert, dan vraagt dit om een andere 'opvoedkundige' benadering dan we vanuit ons bewustzijn gewend zijn. Dat wat Pavlov ontdekte bij dieren kunnen we als mens op onszelf toepassen; we kunnen onze instincten beïnvloeden.

Opvallend vind ik dat behandeling van shiatsu-therapeuten en mensen in opleiding sneller tot resultaten leidt dan bij de gemiddelde patiënt. Een stagnatie wordt sneller opgelost; hun lichaam is eerder bereid - mee te gaan in de behandeling, - zelf de juiste correctie aan te brengen. Hun lichamen hadden tijdens hun opleiding, in oefengroepjes, regelmatig ervaren dat het laten stromen van de Qi niet tot grote problemen, maar tot juiste/ positieve resultaten leidt. Voor instincten is herhaling van het juiste belangrijk. Ook de herhaling van de juiste gedachte speelt daarbij eveneens een rol. Mensen die de MIR-methode toepassen en daar positief reageren op reageren zijn in feite bezig hun instincten op te voeden.
De mens met een verstuikte enkel kan er dus goed aan doen te denken: - 'voer de geblokkeerde energie af', - 'optimaliseer de circulatie in de enkel', in plaats van: - 'wat zeurt die enkel', - 'die rot-enkel blijft maar zeer doen'.

Zorg dat mensen het juiste denken over hun aandoening, zowel tijdens de behandeling, als daarna.

reageren...